Aandacht voor duurzaamheid in de geneeskunde

Prof. dr. Robert Landewé, reumatoloog binnen Zuyderland, stond dit jaar drie maal met een artikel in het internationaal gerenommeerde tijdschrift The Lancet.

Een van uw onderzoeken gaat over medicijngebruik. Waarom publiceerde The Lancet dat artikel?

‘Patiënten vragen regelmatig of ze niet kunnen stoppen met het gebruik van medicijnen als het goed met hen gaat. Deze studie geeft ons de informatie die we nodig hebben om de keuze van stoppen beter met patiënten te bespreken. Men zegt wel dat de overgrote meerderheid van onderzoeksresultaten nooit de spreekkamer van de dokter bereikt en dat gaat mij aan het hart. Het toepassen van studieresultaten in de praktijk is misschien niet altijd gemakkelijk, maar wel belangrijk en ik probeer daar altijd nadrukkelijk bij stil te staan.’

Wat hebben patiënten aan de resultaten van het onderzoek?

‘In de reumatologie, maar ook in veel andere vakgebieden met chronisch of langdurig zieke patiënten, wordt gestart met dure medicatie, maar men stopt daar vaak nooit meer mee. En dat geeft -naast het altijd aanwezige gevaar voor bijwerkingen- natuurlijk wel zo zijn duurzaamheids- en kostenproblemen. Het onderzoek dat ik heb uitgevoerd was de eerste, methodologisch goed opgezette ‘stop-studie’ in het onderzoeksveld van de reumatische ontsteking van de wervelkolom en de bekkengewrichten. De resultaten zijn positief, omdat blijkt dat het bij de helft van de patiënten mogelijk is om met de medicatie te stoppen.’

Wat kenmerkt uw actieve betrokkenheid bij wetenschappelijk onderzoek?

‘Dat laat zich in één woord samenvatten: netwerken. Het wordt steeds belangrijker om veel contacten te hebben. Dat je niet alles in je eentje doet maar samenwerkt met andere (onderzoeks)groepen, dat je van elkaar leert en ervaringen en expertise met elkaar deelt. Daarbij wil ik benadrukken dat je hiervoor helemaal niet in een academisch ziekenhuis hoeft te werken, maar dat dat ook heel goed kan vanuit een ziekenhuis met wetenschappelijke ambities zoals Zuyderland. Ik werk nauw samen met verschillende centra over de hele wereld, en ook met de internationale farmaceutische industrie. Over de farmaceutische industrie wordt soms negatief gedacht, maar het is uiteindelijk wel de partij die de geneesmiddelen ontwikkelt waarmee wij onze patiënten behandelen. Universiteiten kunnen dat meestal niet.’

Welke onderwerpen zou u graag meer onderzocht zien?

‘Het gebruik van geneesmiddelen heeft ook negatieve kanten. Patiënten krijgen soms last van bijwerkingen of moeten zichzelf regelmatig injecteren. Maar er is ook een belangrijk kostenaspect. In de reumatologie hebben we een veelheid aan effectieve medicijnen tot onze beschikking, die echter zo kostbaar zijn dat we onze patiënten daar niet klakkeloos en eindeloos mee kunnen behandelen. Ik vind dat wij als beroepsgroep de verantwoordelijkheid hebben om te kijken of we het wel goed doen en/of het niet met wat minder kan. Ik heb over het thema duurzaamheid recent een opiniërend artikel geschreven. Dat heeft met name op sociale media nogal wat aandacht gekregen: de reacties waren doorgaans positief, maar zeker niet allemaal. Ik verwacht hoe dan ook dat duurzaamheid in de geneeskunde in de toekomst veel meer aandacht krijgt.’